Vis zit in de lift! Wereldwijd eten almaar meer mensen proteïnerijke visproducten. Sedert het einde van de
Tweede Wereldoorlog is de aanvoer van vis zowaar verachtvoudigd. Maar de visstapel kalft stilaan af.
Vissers ruilen noodgedwongen de continentale visgronden voor de diepzee. Zonneklaar is het, dat onze
visbestanden meer onder druk komen te staan. Oorzaak hiervan is de doorgedreven mechanisering tijdens
de industriële revolutie waardoor onze vissers massaal overschakelden op sleepnetten. De traditionele
vismethoden met staand want en met beug-en kollijnen waren voorbijgestreefd. In drie weken tijd kon met een
sleepnet dubbel zoveel vis gevangen worden dan de kolders met handlijnen in 6 maanden deden.
De gevolgen lieten niet op zich wachten. Vandaag, ruim honderdvijftig jaar na die technologiesprong,
bedraagt de overcapaciteit aan vissersschepen volgens de Wereldvoedselorganisatie (FAO) 60%. Vooral in Azië
is de toestand zorgwekkend. Wereldwijd weelt de illegale visvangst tierig. De FAO spoort overheden aan om minder
tegemoet te komen aan de stijgende exploitatiekosten en meer te investeren in innoverende visserijtechnieken.
Verder is de invloed van de klimaatswijziging op de stocks vandaag al duidelijk merkbaar.
We zoeken thans onze toevlucht in aquacultuur. Straks in 2050 moet, voor een bevolking van 9,2 miljard
mensen, de aanvoer van kweekvis evenwel verdubbelen. Maar ook de aquacultuur is niet zaligmakend.
Zo is de toenemende vraag naar tropische garnalen nefast voor de mangroves en de landbouwgronden in de
kuststreek van derdewereldlanden. Voorts zorgt de viskweek voor een stijgende behoefte aan visolie en
vismeel, wat supplementaire druk zet op de visbestanden.
En wat met de pathologieën eigen aan het kweken van opeengepakte dieren?
We experimenteren volop met transgene vissoorten op zoek naar meer visvlees en
minder kosten. Is de kruising van genetisch gemanipuleerde met wilde soorten wel geoorloofd?
Het wordt hoe langer hoe duidelijker dat de visserij een onvervangbare rol te vervullen heeft.
Vandaag zijn duurzame visserijtechnieken steeds meer aan de orde. Ze moeten efficiënt en tegelijk
minder belastend zijn voor het milieu. We willen af van bodemberoering en van dierenleed.
Kortom, we willen respectvoller omgaan met de natuur.
Toch zijn er ook positieve ontwikkelingen. De visgronden nabij Nieuw-Zeeland, Australië, IJsland, Canada
en de Verenigde Staten van Noord-Amerika worden op duurzame wijze bevist. De Europese Gemeenschap ijvert
om de communautaire visgronden tegen 2020 terug op peil te hebben.
Nieuwe en aangepaste visserijtechnieken zorgen allengs ook voor andere uitdagingen, maar confronteren ons
eveneens met onverwachte moeilijkheden. Het is zeer de vraag of de huidige tendens een gezond evenwicht
tussen economische, ecologische en sociale belangen zal bestendigen.
Een lezing over duurzame visserij werd eerder verstrekt aan volgende verenigingen:
Meer over de IJslandvaart.
Bezoek het museumschip Amandine en het schoolschip Mercator.
Ontdek de maritieme geschiedenis van Brugge met een gids.